Screenen op heupdysplasie
A. HD-opname van een hond met normale heupen. B. HD-opname van een hond met heupdysplasie
Heupdysplasie (HD) is een ontwikkelingsstoornis van het heupgewricht waarbij het gewricht lakser of minder stabiel is, waardoor er arthrose kan optreden. Het is deels erfelijk, maar omgevingsfactoren spelen ook een rol.
De screening op HD gebeurt in België en Nederland op basis van röntgenfoto’s van de gestrekte heupen. Wij zijn geregistreerd om deze foto’s te nemen voor de Raad van Beheer in Nederland en voor de Nationale Commissie voor Skeletaandoeningen (NCSA) in België.
Voor een officiële röntgenopname van de heupen, moeten de honden volgens de commissie een lichte verdoving krijgen. Wij beperken deze verdoving tot een minimum sedatie van zeer korte duur zodat uw huisdier na het nemen van de foto’s snel weer wakker wordt en naar huis kan. De verdoving is ook nodig om een perfect symmetrische opname te kunnen maken volgens een gestandaardiseerde methode en om het aantal opnames en bestraling voor uw dier en ons te beperken.
Volgens de regels van de FCI (Fédération Cynologique Internationale) moet uw hond voor het laten maken van HD-foto’s minimaal 12 maanden zijn. Voor sommige rassen, die pas later volgroeid zijn, geldt een verplichte minimumleeftijd van 18 maanden. Het gaat hierbij om de volgende rassen:
- Berner Sennen Hond
- Grote Zwitserse Sennenhond
- Hovawart
- Berghond van de Maremmen
- Pyrenese Berghond
- Bordeaux Dog
- Bullmastiff
- Duitse Dog
- Landseer
- Leonberger
- Mastiff
- Mastino Napoletano
- Newfoundlander
- Sint-Bernard
- Kaukasische Herdershond
- Komondor
- Kuvasz
Na het nemen van de opnames sturen wij deze digitaal door naar de commissie. Deze commissie bestaat uit een team van specialisten die de heupen beoordelen op verschillende punten volgens de FCI-methode:
- Norberghoek
- Gewrichtsinterlinie
- Vorm van kop en hals
- Botveranderingen of arthrose
Er zijn verschillende FCI-einduitslagen mogelijk:
- HD A (negatief): radiografisch vrij van HD, dit betekent niet dat uw hond geen “drager” van de afwijking kan zijn
- HD B (overgangsvorm): geringe veranderingen op de röntgenfoto’s die kunnen wijzen op HD, maar die in het kader van de fokkerij nog niet significant genoeg zijn om het dier uit te de fok te nemen
- HD C (licht positief) of HD D (positief): duidelijke veranderingen die passen bij HD
- HD E (zwaar positief): de heupgewrichten zijn ernstig misvormd
Wat betekent dit voor de fokkerij?
- Honden met A of B mogen gebruikt worden voor de fok
- Honden met C mogen gebruikt worden op voorwaarde dat ze gepaard worden met een hond met A-resultaat
- Honden met D of E zijn uitgesloten voor de fok
Houd er wel rekening mee dat een HD A uitslag niet betekent dat uw huisdier nooit last zal krijgen van HD. Omgekeerd betekenen duidelijke misvormingen ook niet dat de hond er beslist last van zal krijgen.
U kan een beoordeling bij de Raad van beheer Nederland aanvragen op voorwaarde dat uw hond in het Nederlands Honden Stamboek staat (NHSB) en op uw naam en adres bij de raad van beheer geregistreerd staat. U moet daarvoor een account aanmaken en een registratiebewijs aanvragen dat u moet meebrengen naar ons. De handleiding vindt u op de website Raad van Beheer Nederland onder mijn RvB in de linker kolom onderaan.
Gezien wij een Europees Specialist Veterinaire Medische beeldvorming in huis hebben die in haar jaren als assistent aan de Universiteit vaak heeft meegewerkt aan verschillende wetenschappelijke studies over heupdysplasie en de beoordeling ervan, kunnen wij op voorhand al een inschatting maken van de graad die uw hond zal krijgen van de commissie.
Kan een hond waarvan beide ouders graad A hebben toch heupdysplasie ontwikkelen?
Helaas wel, we proberen het uit te leggen:
HD is een erfelijke aandoening waarbij meerdere genen betrokken zijn en waarbij ook verschillende omgevingsfactoren van invloed zijn op de ‘genexpressie’ (=het tot actie komen van die foute genen) en zodoende het ontwikkelen tot HD. Er zijn dus dieren die genen dragen (genotype aanwezig), die aanleiding kunnen geven tot HD, maar die zelf geen HD hebben (fenotype niet of nog niet aanwezig). Dit zijn dan ‘dragers’. Er zijn dieren die de genen niet dragen en dus ook de aandoening niet hebben (genotype en fenotype afwezig) en er zijn dieren die de genen dragen en die ook de aandoening hebben (genotype en fenotype aanwezig= ’lijders’).
Helaas is het nog niet mogelijk om door middel van DNA onderzoek vast te stellen of een dier de erfelijke aanleg heeft voor HD. De screening die nu plaats vindt, is dus enkel gebaseerd op het fenotype. Op deze wijze kunnen ’lijders’ over het algemeen vrij goed worden opgespoord, maar de ‘dragers’ vormen een probleem. Bij sommige combinaties van ouderdieren die fenotypisch vrij zijn kan dit toch een nakomeling met HD opleveren.